ارزیابی اقتصادی سیستم های خاک ورزی مرسوم و حفاظتی و تعیین عوامل موثر بر پذیرش خاک ورزی حفاظتی در منطقه داراب

در این مطالعه الگوهای کشت بهینه مبتنی بر اهداف انفرادی به همراه الگوی کشت چند هدفه و با تأکید بر روش های خاک ورزی حفاظتی در منطقه داراب ارائه گردید. اهداف انفرادی شامل حداکثر سازی بازده برنامه ای، حداقل کردن مصرف کود اوره، حداکثر سازی امنیت غذایی و حداقل نمودن مصرف آب بود. از روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی و تکمیل پرسش نامه با مصاحبه حضوری از کشاورزان برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که در الگوی چند هدفه، شاخص های بازده برنامه ای و امنیت غذایی به ترتیب به میزان 5/23% و 1/6% نسبت به الگوی فعلی افزایش و شاخص های مصرف انرژی و آب به ترتیب به میزان 2/5% و 4% کاهش پیدا می کند. مجموع فاصله مرکب فازی الگوی مصالحه ای نسبت به الگوی جاری حدود 36% بهبود می یابد که نسبت به سایر الگوهای زراعی برتری نشان می دهد. در این الگو روش های خاک ورزی حفاظتی جایگزین خاک ورزی مرسوم می شوند، بنابراین مقدار مصرف سوخت سالانه به میزان27% کاهش می یابد که معادل 567 لیتر صرفه جویی در مصرف سوخت گازوئیل می باشد. همچنین میزان کاهش مصرف آب در سطح مزرعه نماینده در یک سال زارعی معادل 10 هزار متر مکعب می باشد. با توجه به افزایش بازده برنامه ای، بهره وری کود نیز به میزان 5/23 % افزایش نشان می دهد. در الگوی حداقل کننده مصرف آب، با حفظ بازده برنامه ای الگوی جاری، 5/27% صرفه جویی در مصرف آب ایجاد می شود که معادل 69000 متر مکعب در طول یک سال زراعی است. علاوه بر این مصرف کود اوره و انرژی به ترتیب معادل 7/23% و 5/28% نسبت به الگوی جاری کاهش نشان می دهند. نتایج مربوط به بررسی عوامل موثر بر پذیرش روش های خاک ورزی حفاظتی نشان می دهد که متغیرهای سطح تحصیلات کشاورز، میزان تجربه خاک ورزی حفاظتی، داشتن شغل خارج از مزرعه، میزان مالکیت زمین و سطح اطلاعات کشاورز از روش های خاک ورزی حفاظتی بر پذیرش روش بی خاک ورزی اثرمعنی دار و مثبت و تعداد قطعات زمین اثر معنی دار و منفی دارند.